Milieubewust reizen naar Antarctica

Velen vragen zich of reizen naar Antarctica verantwoord is. Een terechte opmerking. Een thema dat we als aanbieder van poolexpedities graag bespreekbaar houden. Elk jaar verkennen meer schepen de wateren van het Antarctische schiereiland. En dat is volgens ons slecht, maar ook goed nieuws.

Vliegen naar Ushuaia en vervolgens met een schip rondvaren langs de Antarctische kusten zorgt voor schadelijke uitstoot. Daar moeten we niet flauw over doen. Sommige wetenschappers zijn er van overtuigd dat er wegblijven de beste manier is om de Zuidpool te beschermen. Maar daar zijn wij het niet helemaal mee eens. 

Uiteindelijk is het een beslissing die je zelf moet nemen. Het is niet aan ons om te bepalen wat jij moet doen. Maar we geven wel graag een duidelijk beeld, zodat je voor jezelf kan uitmaken of jij voldoende milieubewust op poolexpeditie kan gaan.

Wist je dat deze plek de enige plek op aarde is waar duurzaam reizen verplicht is, en het dus niet zomaar een advies is? Er zijn heel wat regels waar je aan moet voldoen om Antarctica te mogen bezoeken. Regels waar de organisatie en jij zich strikt aan moeten houden.

1. Wildlife Watching Guidelines van het IAATO

Meer dan 100 organisaties verenigden zich bij het International Association of Antarctica Tour Operators. Zij pleiten, promoten én beoefenen een veilig, ecologisch verantwoord toerisme naar het Antarctische schiereiland in de particuliere sector. Hun regels zijn streng en moeten strikt nageleefd worden.

• Aanraken of voeden van zeehonden is verboden
• Dieren niet te dicht benaderen waardoor ze hun gedrag veranderen 
• Respect voor fauna en flora
• Geluid beperken tot het absolute minimum
• Laarzen keer op keer ontsmetten en grondig kuisen alvorens aan land te gaan
• Uitheemse diersoorten zijn niet welkom
• Geen afval achterlaten (er zijn geen toiletten op Antarctica)
• Geen handtekeningen achterlaten op het natuurlijke oppervlak 

Er wordt nauwlettend toegekeken of deze regels correct worden toegepast. Volg dus altijd de richtlijnen van de bemanning aan boord.
 

2. Het Antarctic Treaty

In 1961 kwam dit verdrag tot stand en ondertussen werd het al ondertekend door 54 partijen. Het verdrag zorgt ervoor dat Antarctica niet mag gebruikt worden voor militaire doeleinden en vrij blijft van kernproeven. Bovendien wil het verdrag de internationale wetenschappelijke samenwerking bevorderen.

In 1998 kreeg dit akkoord een aanvulling via het Antarctisch Milieuprotocol. Hierin verklaarden alle leden dat ze de komende 50 jaar Antarctica zien als een natuurreservaat. De felbegeerde grondstoffen die zich onder de ijslaag bevinden, mag men voorlopig tot 2048 niet delven. Het IAATO vormt een belangrijke advies- en lobbygroep in de verlenging van dit Milieuprotocol. Vanuit milieuorganisaties is men dit alles al stevig aan het onderzoeken en ze krijgen hierbij de onvoorwaardelijke steun van de reisindustrie.

Elke vreedzame activiteit - een poolexpeditie bijvoorbeeld - die plaatsvindt op Antarctica moet voldoen aan dit strikt milieueffectenrapport. Op dit ogenblik zijn er 60 rederijen geregistreerd die toestemming hebben om naar dit continent te varen.

Joker rekent op de expertise van partner Ocean Wide om de ongerepte omgeving van Antarctica te beschermen. De expeditie naar Antarctica die we met hen ondernemen, is gebaseerd op een wetenschappelijke benadering en tastbare klimaatverbintenissen zodat we veilig en op een milieuverantwoorde manier reizen. Hun duurzaamheidsinitiatieven zijn opgebouwd rond het ESG-raamwerk (Environmental, Social and Governance).  Lees hier alles rond hun ESG-strategie.

Onze partner Ocean Wide participeert in een herbebossingsinitiatief in het Amazonewoud. Met dit project streven ze ernaar om tegen 2035 alle scope 1*-emissies met betrekking tot hun cruises volledig te compenseren door middel van koolstofopslag. In de poolgebieden zijn herbebossingsprojecten niet mogelijk of geschikt. Door in plaats daarvan inspanningen in het Braziliaanse regenwoud te ondersteunen, kunnen ze een positieve impact hebben op wereldwijde schaal, inclusief de poolgebieden. In 2023 verwierf Oceanwide Expeditions 1642 ha (ongeveer 4000 acre) regenwoud in Rio Preto da Eva. In een eerste fase is het project gericht op het herstel van een regenwoudgebied dat ongeveer even groot is als 2800 voetbalvelden. Er is een tweede fase gepland om de komende jaren nog eens 5.000 ha regenwoud aan het project toe te voegen - dat is gelijk aan meer dan 5.000 voetbalvelden.

Ocean Wide zet ook in op wetenschap en onderwijs. Zo hebben ze wetenschappelijke projecten die rechtstreeks bijdragen aan huidige onderzoeken in het Noordpoolgebied en Antarctica. Ze leveren wetenschappelijke apparatuur om te ontdekken hoe klimaatverandering de oceanen beïnvloedt. Onderzoekers aan boord van hun schepen analyseren ijskernen om schommelingen in het klimaat en CO₂-concentraties te bestuderen. Zo dragen ze bij aan een beter begrip van klimaatverandering, de gevolgen ervan en de manieren waarop we de verwoestende impact kunnen beperken, of zelfs omkeren. Daarnaast werken ze samen met wetenschappers van Wageningen University & Research binnen het Arctic Litter Project, waar ze helpen bij het monitoren van plastic en microplastics in het noordpoolgebied.

Door veel van de bovengenoemde wetenschappers in te huren als docent-gidsen, kunnen deze professionals hun belangrijke en fascinerende onderzoek delen met onze passagiers.

De rederijen die expedities organiseren, hebben er alle baat bij dat Antarctica ongeschonden blijft. Zonder militaire basissen of grote bedrijven die massaal grondstoffen ontginnen. Alleen dan blijft Antarctica intact en zal het zijn attractiviteit behouden. De sterk gereguleerde toeristische richtlijnen voor elk bezoek zorgen mee voor het behoud van dit fragiel gebied.

Reizen naar Antarctica maakt mensen heel erg bewust van de fragiliteit van onze planeet en de gevolgen van de klimaatverandering. We zien vaak dat Antarctica-reizigers terugkomen als échte klimaatambassadeurs, dat ze ook in België milieubewuster gaan leven, zich vrijwillig inzetten voor organisaties en anderen stimuleren net hetzelfde te doen.

Het gebied dat we tijdens onze poolexpeditie naar Antarctica bereizen omvat ongeveer 2% van het gehele Antarctische continent. Slechts 5 maanden per jaar kunnen schepen uitvaren. We bezetten dus niet massaal het continent.

Dit alles neemt wellicht niet al je bezorgdheden weg wat betreft jouw impact om naar Antarctica te reizen, dat doet het bij ons ook niet. Maar we vinden het wel belangrijk uit te leggen dat er ook een positieve keerzijde is aan het bezoeken van poolgebieden. Duurzaam toerisme dragen we bij Joker hoog in het vaandel en dat is voor deze expeditie niet anders. Dit verhaal zal altijd voer voor discussie zijn want de lijn is dun. Maar bij Joker zijn we ervan overtuigd dat verantwoorde expedities in Antarctica organiseren, bijdraagt tot het behoud van deze wonderlijke omgeving.

1. De CO2-uistoot van de expeditie wordt 100% gecompenseerd. Je kan er ook voor kiezen om mee te investeren in BOS+.
2. Don't pack a pest! Je kan thuis al beginnen met het desinfecteren van alles wat je meeneemt op reis. Op die manier geef je meereizende algen, zaden of een spin geen kans om voet aan wal te zetten op Antarctica.